تفکر طراحی چیست؟

مقدمه

هنگام مواجهه با عبارت "طراحی" یا "دیزاین" ، چه چیزی به ذهنتان می آید ؟ آیا رنگهای بکار رفته در یک وب سایت را تصور می کنید و یا هندسه خطوط بکار رفته در لوگوی محبوبتان و یا شکل و شمایل یک گوشی آیفون ؟

خوب ، حالا به پروژه ساختن یک وب سایت فکر کنید ، آیا به نظرتان طراحی یک وب سایت فقط به شکل ظاهری آن مربوط است ؟ مسلما نه .

این مقاله برای سازندگان وب سایت نوشته شده تا نحوه صحیح تفکر طراحی ( و البته لزوم داشتن آن ! ) را شرح دهد . با داشتن یک تفکر طراحی ، شما و کارفرمایتان در مورد پروژه ، اهداف و جامعه هدف به درک مشترک می رسید .

اصلا " تفکر طراحی " چیست ؟

طراحی ، پروسه ای عمیق تر و پیچیده تر از آن است که مردم فکر می کنند . بطور عمده ، این تفکر عمومیت یافته که طراحی یعنی تزیین کردن المانی که ساخته شده است . در پروژه ساخت وب سایت هم اشتباه عمده اینست که طراحی را با ایجاد شکل و شمایل زیبای وب سایت یکی می دانند .

در حقیقت ، طراحی به معنای فرایند یافتن صورت مسئله ، فهمیدن نیازها و راه حل های موجود مسئله ، کنار هم قرار دادن راه حل ها و ترکیب کردن نقاط قوت آنها و رسیدن به بهترین راه حل ابتکاری است .

تفکر طراحی چیست؟

تفکر طراحی ، پروسه حل مسئله بر اساس خصوصیات انسانی است که با شناخت ذات بشر و نیازهای ( بعضا ناشناخته و یا ناخودآگاه ) او و همچنین تمایلات روحانیش ، بهترین راه حل را ارائه می دهد .

سازندگان وب سایت با استفاده از تفکر طراحی در انجام پروژه ها ، افزایش کیفیت ، ارتباط موثرتر با کارفرما و افزایش مشتریان را تجربه خواهند کرد .

واقعا ؟ چطور ممکن است ؟

یادتان باشد که گفتیم طراحی فقط ساختن یک وب سایت زیبا نیست . هنگامی که به کارفرما می گویید از تفکر طراحی در انجام پروژه استفاده می کنید و پروسه شرح داده شده در این مقاله را پیاده می کنید ، نه تنها حرفه ای و باتجربه بودن خود را به رخ می کشید ( حتی اگر نباشید ! ) بلکه نقشه راهی ترسیم می کنید که حداکثر نبوغ و ابتکارتان را بکار خواهد گرفت .

تفکر طراحی باعث می شود مرزهای خلاقیت و تواناییتان در ساخت وب سایت جابجا شود ( البته طبیعتا جلو میرود ! ) و وب سایت خارق العاده ای طراحی کنید که مانند الماس در سبد نمونه کارهایتان بدرخشد و به آن ها افتخار کنید .

دقت کنید که تفکر طراحی یک "فعل" است نه یک "صفت" ، یک "پروسه" است نه یک "جرقه ذهنی" ، بنابراین لازم نیست که 20 وب سایت طراحی کرده باشید که کارفرما شما را به عنوان یک طراح قبول کند ، فقط کافیست که این فرایند را بکار ببرید .

برای موفقیت ، نه تنها پروسه انجام پروژه را برای کارفرما بدقت شرح دهید ( تا زمان بندی و ویژگیهای وب سایت را بداند ) بلکه برایش روشن سازید که به عنوان یک طراح ، کارهایی بیش از ساختن یک وب سایت زیبا و کارامد ، انجام خواهید داد از جمله : نیازهایش را می سنجید ، اهداف برپایی وب سایت و نیازهای کاربرانی را که به آن مراجعه می کنند را بدقت بررسی می کنید و مشخص می کنید نیاز است چه مشکلاتی برطرف شود .

در مرحله بعد با استفاده از خلاقیت و همفکری با کارفرما و بوسیله یک متد ساختارمند که نوآوری و خلاقیت ذهنی شما را تقویت می کند ، مسئله را حل می کنید .

3 مرحله اساس در تفکر طراحی

1.جمع آوری اطلاعات (collect)

مرحله اول در پروسه طراحی ، هم فاز شدن با کارفرما است . فهمیدن نیازهای کارفرما و نیازهای مخاطبان موردنظر کارفرما ، چهارچوبی برای مشخص کردن صورت مسئله به شما می دهد . ارتباط قوی با کارفرما ایجاد کنید تا جواب سوالات زیر را بفهمید :

مخاطبان موردنظر وب سایت چه کسانی هستند ؟
اهداف وب سایت چیست ؟
کارفرما انتظار دارد مخاطبان چه تجربه ای از وب سایت دریافت کنند و وب سایت چگونه می تواند کارفرما را در رسیدن به اهدافش یاری کند ؟ ( فروش محصول ، ثبت ایمیل مشتریان برای فرستادن کاتالوگ و ... )
و نهایتا ... وب سایت چه شکلی باشد ؟
جمع آوری اطلاعات
با دانستن جواب این سوالات ، شما قسمتی از چرخه بیزینس کارفرما خواهید شد ، وب سایت هایی که قبلا دیده اید و نزدیک به وب سایت مورد نیاز کارفرماست را بررسی کنید ، سلایق خود و کارفرما را بسنجید .

پرسشنامه تصورات کارفرما (Client Vision Form)
یک پرسشنامه جامع و آنلاین با استفاده از سایتی مانند Google Forms بسازید که در آن ، پرسشهایی از قبیل " مخاطبان مورد نظر شما چه کسانی هستند ؟ " و " ذائقه این مخاطبان چگونه است ؟ " و " برای رسیدن به چه هدفی به وب سایت مراجعه می کنند ؟ " درج شده باشد ، سپس پرسشنامه را در اختیار کارفرما قرار دهید و از او بخواهید با دقت به سوالات پاسخ دهد.

این پرسشنامه فقط نمایشی برای نشان دادن "حرفه ای گری" شما نیست بلکه راهنمای بسیار مفیدی است که نشان میدهد کارفرما چه چیزی از شما می خواهد ( و چه چیزی را فراموش کرده که بخواهد ! ).

بر اساس نیازها و ایده ها مقدار بودجه را تقریب بزنید ، نیازهایی مانند سرور مورد نیاز ، تعداد صفحات مورد نیاز وب سایت و سایر هزینه ها .

تحقیق کنید
در این مرحله از روش 5 (rule of 5) استفاده کنید . 5 وب سایت که خدماتی مشابه می دهند را بیابید ، 5 لوگو مشابه با لوگو مورد نیاز کارفرما را بررسی کنید ، 5 قالب طراحی وب سایت محبوب سال را ببینید . وب سایت هایی که به چشمتان زیبا می آید و متداول است را بررسی کنید و ببینید کدام برای این پروژه مناسب است .

در این مرحله سعی کنید فهمتان از مشکلات مطرح شده در پروژه را افزایش دهید .

هزینه پروژه را براورد کنید
هزینه های مربوط به راه حل هایتان را همیشه در نظر داشته باشید ، کارفرما همیشه پول یک پراید را میدهد و انتظار پورشه دارد !

2.ایجاد کنید

معمولا در این قسمت ، پروژه را باید به چند بخش فرعی تقسیم کنید ، اکنون باید تمامی تحقیقات انجام شده ، دیدگاههای منحصر به فردتان و تجربیات شخصی خود را در موارد زیر با هم ترکیب کنید : 1. شناسایی صورت مسئله 2.طوفان مغزی (brainstorm) جهت یافتن راه حل های احتمالی 3.یافتن بهترین بخش از هر ایده و ترکیب کردن موثر آنها 4. ایجاد نقشه راه ساختن بهترین وب سایت ممکن برطبق نیاز کارفرما .

این مرحله ، مهمترین فاز انجام پروژه است ، در این پروسه نباید خود را محدود به یک ایده کنید زیرا در متد "تفکر طراحی" ، "تولید" بر اساس گرفتن چند ایده و تبدیل کردن آنها به چیزی قابل اجرا ، قابل دیده شدن و قابل مشاهده است .

طوفان مغزی (Brainstorm)
تا میتوانید به عملیات طوفان مغزی اهمیت دهید . حداقل یک ساعت برای این کار زمان بگذارید . وقت خود را خالی کنید و به جز طوفان مغزی ، مشغولیت دیگری نداشته باشید . بدترین چیز در این مرحله اینست که افکار خود را محدود یا ویرایش کنید . مراقبه کنید ، دراز بکشید و خوردنی کنار دستتان بگذارید . نکته مهم اینست که تا میتوانید ایده بپرورانید ، آنجاست که میفهمید هر ایده جدید از قبلی بهتر است .

ترکیب کردن و تطبیق دادن (Mix and Match)
در این قسمت باید بهترین قطعات تمامی ایده هایتان را ترکیب کنید تا راه حلی مناسب برای مسائلی که در مراحل قبل ( فاز جمع آوری اطلاعات ) مشخص کرده اید ، بسازید .

یک چهارچوب یا وایرفریم (wireframe) بر روی کاغذ و یا با استفاده از نرم افزارهایی مانند InDesign بکشید . یک نقشه راه بکشید که نشان دهد مخاطب چگونه راه خود را از میان صفحات وب سایت می تواند انتخاب کند .

نکته :در این مرحله چند گزینه برای انتخاب پیش روی کارفرما قرار دهید تا حس کند بخش مهمی از پروسه است و شما به انتخاب هایش احترام می گذارید و وب سایتی را میسازید که او می خواهد و نیاز دارد !

نقشه راه مشتری (Customer Mapping) ایجاد کنید
رسم کردن جزییات نویگیشن (navigation) در وب سایت کمک شایانی به انجام پروژه خواهد کرد . با کارفرما در مورد اینکه ترجیح می دهد ، مخاطب وب سایت ، صفحات را چطور و با چه مدلی طی کند همفکری کنید . مهمترین صفحه وب سایت را مشخص کنید و بقیه صفحات را حول آن به ترتیبی بچینید که کاربر را به سمت آن صفحه بکشاند .

3.ارائه کنید ، بازخورد بگیرید ، ارائه کنید

در این مرحله ، وب سایتی که ایجاد کرده اید همراه با جزییاتش ، به کارفرما ارائه کنید و نظرش را بگیرید . هدف از این فاز ، ارائه تولیدات و گرفتن بازخورد و احتمالا بازگشت به مراحل جمع آوری اطلاعات و ایجاد کردن برای ارتقاء و تصحیح آبجکت های ساخته شده است .

این مرحله مخصوص تست وب سایت است ، می توانید از کاربران واقعی و یا کاربران منتخب هم علاوه بر کارفرما برای دست یافتن به بازخوردهای موردنیازتان استفاده کنید .

بازخورد بگیرید
بازخوردهای کارفرما را بشنوید
چندین گزینه برای انتخاب در اختیار کارفرما بگذارید و بازخورد هرکدام را از کارفرما بگیرید . به این نقطه نظرات با دقت گوش دهید ، اما مطمئن شوید که بازخوردها را به درستی درک کرده اید ، مسلما دلتان نمیخواهد که نظرات کارفرما را اشتباه متوجه شوید و دوباره کاری کنید.

وب سایت را آزمایش کنید
خودتان مستقیما به وب سایت مراجعه کنید ، با تلفن همراه ، تبلت و مرورگرهای مختلف نحوه نمایش آن را بررسی کنید . مطمئن شوید در در هر شرایطی ، سایت بخوبی نمایش داده شود .

وب سایت رقبا را زیرنظر بگیرید
به سراغ وب سایت رقبای احتمالی و یا وب سایت هایی با خدمات مشابه بروید . سایت خود را با آنها مقایسه کنید . در چه زمینه هایی وب سایت شما بهتر است و چه جاهایی نیاز به ارتقاء دارد ؟ ایده هایشان را کپی نکنید ، اما از آن ایده ها به عنوان راهنما استفاده کنید .

موفقیت پروژه را بصورت کمی اندازه بگیرید
برنامه های آمارگیری روی وب سایت نصب کنید . چه تعداد کاربر از وب سایت دیدن کرده اند ؟ آمار هفتگی بازدید از سایت چقدر است ؟ بر اساس آمار دقیق کاربران ، وب سایت را ارتقاء دهید .

مراحل را تکرار کنید
به مراحل قبل بازگردید . هدف از این پروسه ، صرفا ساختن یک وب سایت زیبا نیست بلکه هدف از این متد رسیدن به اهدافی اجتماعی ، تاریخی ، اقتصادی یا زیست محیطی و یا هرآنچه مورد نیاز کارفرما است ، می باشد .

سیزیف (Sisyphus) و طراحی سایت !

احتمالا در کتابهای "آلبر کامو" در مورد افسانه سیزیف چیزهایی شنیده اید . در اساطیر یونانی آمده که سیزیف محکوم شده بود که سنگ بزرگی را تا بالای کوه ببرد و پس از رسیدن به قله شاهد به پایین پرت شدن سنگ از کوه باشد و دوباره سنگ را به نوک قله ببرد و دوباره و دوباره ... تا ابد . همانطور که کامو گفته ، ما تصور میکنیم که سیزیف از این کار خوشحال بود . بهتر است بدانید که طراحی سایت پروسه ای است دقیقا شبیه به افسانه سیزیف .

طراحی وب سایت را شبیه بالابردن سنگ از کوه و سپس پایین افتادن آن بدانید . شما یک راه حل مناسب اجرا میکنید ، اما در مرحله بازخورد مسائل جدید خود را نشان می دهند .فکر می کنید پروژه را به پایان رسانده اید اما میفهمید دوباره باید مراحل را از ابتدا شروع کنید. این کار یک پروسه است و شما باید چندوقت یکبار به نقطه شروع برگردید و تمام مراحل را تکرار کنید . به یاد داشته باشید ، هربار که تخته سنگ را بالا میبرید ، قویتر می شوید .بهتر است از این وضعیت راضی باشید !

پروسه تفکر طراحی در ساخت وب سایت سابقه کاریتان را درخشان می کند ، کیفیت کاریتان را بهبود می بخشد و مشتری ها را به سوی شما سرازیر می کند و موفقیت را در دستانتان می گذارد.

نویسنده:هومن ممتحنی